Woningbouw-innovatie @ The Green Village
Nederland staat voor grote uitdagingen in de woningbouw. Enerzijds moeten we de bestaande woningvoorraad energiezuinig maken, anderzijds willen we er de komende tien jaar één miljoen woningen bijbouwen. Hoe gaan we dat doen? Op The Green Village bij TU Delft zijn drie projecten die oplossingen onderzoeken en demonstreren. Duurzaam, uiteraard. Wat maakt DreamHûs, MOR en Thorb interessant?
Als proeftuin richt The Green Village zich op de gebouwde omgeving. Op het terrein is daarom de afgelopen maanden een aantal gebouwen verrezen. Er staan nu een rijtje van drie jaren zeventig-doorzonwoningen, een modulair multi-level appartementengebouw en een stukje kantoorgebouw, omgebouwd tot starterswoning. Tijdens een wandeling door de straten van The Green Village kom je meer te weten over de toekomst van de woningbouw in Nederland. Als je een vraag hebt, kan je die met een beetje geluk direct stellen aan een Greenvillager: alle woningen in het living lab zijn bewoond.
DreamHûs: testbed voor renovatie-innovaties
De drie DreamHûzen zijn gebouwd – in slechts een half jaar tijd – zoals huizen in de jaren zeventig werden gebouwd. ‘Zo heeft één van de woningen een houten vloer,’ vertelt Rudo de Bert van het sociaal verhuurbedrijf WoonFriesland. ‘Ze zijn een kopie van wat we in het veld zien.’ Om renovatie-innovaties een realistisch testbed te bieden, hebben de huizen verschillende energielabels: B en F. ‘Het was nog lastig een profiel voor enkel glas te vinden,’ aldus Rudo. Ook bewoonster Ellen moet eraan wennen terug in de tijd te gaan: ‘Ik kook hier weer op gas.’
^ Het testen in de DreamHûzen is gestart
De Trias Energetica
‘Innovaties die in de DreamHûzen komen testen, moeten passen binnen de Trias Energetica,’ aldus Rudo. ‘Dat betekent dat een innovatie het energiegebruik beperkt, de energie duurzaam opwekt, of de resterende energievraag met fossiele energie zo efficiënt mogelijk invult. De concepten die bewezen duurzaam zijn, maar ook comfortabel, simpel én betaalbaar, passen we toe in onze woningvoorraad.’ Op het moment van schrijven van dit artikel doen twee innovaties onderzoek. HeatCycle onderzoekt het hergebruik van warmte uit het afvalwater in huis. SuperSola test hun plug-and-play zonnepanelen. Een derde innovatie komt binnenkort en biedt vernieuwend isolatiemateriaal.
‘In de BV Nederland is een open innovatielab voor de bouw aan het ontstaan’, zegt Folkert Linnemans van Bouwgroep Dijkstra Draisma. ‘Dat is spannend voor innovators, want iedereen kan het zien als het misgaat. Maar gelukkig ontstaat er een zwaan-kleef-aan-effect en zijn meerdere partijen geïnteresseerd.’ Folkert vervolgt: ‘Door de samenstelling van de stuurgoep van DreamHûs is er een goede governance. Diverse sectoren zijn vertegenwoordigd: de bouwsector, een sociaal verhuurbedrijf, de gebruikers door de Bewonersraad Friesland – dat is uniek – en als neutrale innovatie-experts The Green Village en YES!Delft.’
Terug in de tijd: koken op gas
MOR: modulaire renovatie van kantoorgebouwen
Het meest ongebruikelijke gebouw op het terrein is dat van MOR – Modular Office Renovation. Het is namelijk de replica van een deel van een van de Marconitorens in Rotterdam, een typisch verouderd en onderpresterend kantoorgebouw, waarvan er veel zijn in Nederland. Daarin ontwierp het studententeam van TU Delft een netto-positief appartement. Een woning die meer energie, water en schone lucht teruggeeft dan het gebruikt. Bovendien is het flexibel in te delen en betaalbaar, een ideale oplossing voor starters.
^ MOR bouwt weer op
Nog meer prefabriceren
Het team van MOR is terug uit Hongarije waar ze tijdens de Solar Decathlon Competition voor de beste renovatie-innovaties, een wereldrecord vestigde met het aantal keer dat ze op het podium stonden. Partners en relaties zijn zeer geïnteresseerd in hun oplossing. Inmiddels wordt het project weer opgebouwd op The Green Village. Op de vraag wat ze geleerd hebben van het opbouwen, de- en remonteren van het appartement, zegt Siem van der Sluijs: ‘De modules die het meest geëngineerd en geprefabriceerd waren, daar hoef je in het vervolgproces het minst over na te denken. We kunnen dus nog meer prefabriceren.’ Een bouwplaats verandert dan in een montageplaats. Voor MOR zijn er nog veel vervolgstappen. Siem: ‘Bouwtechnische verbeteringen, mensen die afstudeeronderzoek gaan doen en misschien wel een PhD’er die verder onderzoek doet naar de technische en economische haalbaarheid van de toegepaste innovaties.’
De bouwplaats verandert in een montageplaats
Thorb: radicaal anders bouwen
‘Bouwen is een dure bezigheid,’ zegt Danny Wijnbelt van Eigen Haard, woningcorporatie in Amsterdam. ‘En er is een schreeuwend tekort aan sociale huurwoningen. Belangrijke vraag bij ons is: kan er goedkoper gebouwd worden?’ Eigen Haard is daarom samen met BAM het experiment aangegaan om radicaal anders te bouwen. Thorb heet het project. ‘Niet met de kaasschaaf-methode, maar 100% woongeluk voor 50% van de kosten.’ Uit een wereldwijde competitie is het Zuid-Afrikaanse RAW Module naar voren gekomen als bouwer van het concept dat dit moet waarmaken. Het is modulair, prefab, en door zijn compactheid makkelijk te transporteren. Daardoor is het systeem niet alleen goedkoper, maar ook sneller. Danny noemt ook de flexibititeit als voordeel. Daardoor is er meer ontwerpvrijheid. De initiator en de architect, Corné Hambides en Anton Bouwer, hebben met RAW module al meerdere single storey huizen gebouwd. Om aan de vraag naar appartementen te voldoen, testen ze op The Green Village of je meerdere lagen modulair kan bouwen. Ja, dat kan, blijkt uit het drie verdiepingen tellende complexje dat nu in Delft staat.
^ De binnen-en buitenkant van Thorb kan worden aangepast
Prefab imago weerleggen
‘”Gaan we hier wonen?” is vaak de positieve reactie als ik nieuwe huurders de presentatie van de appartementen laat zien,’ vertelt Rick van den Bos van Thorb. ‘Huurders kijken naar het interieur, en dat is van hoge kwaliteit bij RAW Module. De appartementen worden geleverd met alles geïnstalleerd: keuken, badkamer. Zelfs met behang op de muur.’ Over de buitenkant zegt Rick: ‘Die kunnen we afwerken zoals een corporatie wil.’ Thorb werkt alleen met woningcorporaties in gemeenten ‘die trots zijn deze nieuwe soort woningen toe te laten, omdat ze de urgentie snappen.’ En omdat ze bereid zijn de snelheid te maken die nodig is om het woningprobleem op te lossen. Momenteel onderzoeken Thorb en RAW Module wat het best werkende businessmodel is. Lukt het met de modulaire woningen te voldoen aan het Nederlandse Bouwbesluit en te blijven onder het beoogde prijsniveau? Corné Hambides: ’Ons systeem is een skelet dat kan worden aangepast aan de eisen en wensen van de opdrachtgever en gebruiker.’ Anton Bouwer voegt toe: ‘Het is belangrijk daarvoor in Nederland de juiste partners te vinden; we’re connecting the dots.’
Wil je meer weten over onze innovaties op het gebied van woningbouw?
Neem contact op met Projectmanager Buildings Tim Jonathan.
