Paviljoen III maakt de wereld groener
Nederland is een dichtbevolkt land. Goed nieuws voor de energietransitie, want daardoor zijn er veel daken beschikbaar voor zonnepanelen. Maar daarmee benutten we nog niet de volledige potentie van lege daken. Paviljoen III kwam met een idee om dat wel te doen.
Waterberging en groene daken kunnen oplossingen bieden bij de hitte, droogte en piekbuien die we steeds vaker zien. Paviljoen III zag in combinatie met zonnepanelen een innovatieve oplossing en ontwierp een lichtgewicht, modulair groen-geel-blauw daksysteem. Biodiverse planten, zonnepanelen en waterberging maken het ontwerp een duurzaam alternatief voor de grijze dakoppervlaktes die je nog veel ziet in Nederland. Door het groen blijft het dak koeler, wat de zonnepanelen maar liefst 6% efficiënter maakt. En stiekem zit het ontwerp heel ingenieus in elkaar, vertelt Wouter Voskuijl, eigenaar van Paviljoen III: “Bij regen mag het systeem niet te zwaar worden, in droge periodes niet zo licht zijn dat het wegwaait en het moet door weer en wind, zon en regen op dezelfde plek blijven liggen.”
Gekkenhuis
De naam Paviljoen III klinkt misschien gek in de oren. “Als iemand in Amsterdam tegen je zegt dat je ‘rijp bent voor Paviljoen III’, betekent het dat je getikt bent”, vertelt Wouter. Hij woonde op de plek waar ooit Paviljoen III stond, een vleugel van het Wilhelmina Gasthuis waar patiënten met een psychische stoornis zaten. Een mooi gebouw, volgens Wouter, en dus de inspiratie voor de naamgeving van zijn bedrijf.
“Als installateur verbaasde ik mij erover dat daken altijd groen óf geel waren. Sedumplantjes op het dak óf een dak met zonnepanelen. Terwijl de combinatie heel nuttig kan zijn, zeker als het dak ook water kan bergen.”
Eco-engineers
Paviljoen III bestaat uit een klein team van ‘eco-engineers’. Drie jaar geleden startte Wouter het bedrijf. “Ingenieurs kunnen grote waarde toevoegen in het verduurzamen van de gebouwde omgeving”, vertelt hij. “Met kleine veranderingen kunnen we de wereld beter maken. Als installateur verbaasde ik mij erover dat daken altijd groen óf geel waren. Sedumplantjes op het dak óf een dak met zonnepanelen. Terwijl de combinatie heel nuttig kan zijn, zeker als het dak ook water kan bergen. Samen met een ontwerper hebben we dat idee uitgewerkt en zo kwamen we op deze duurzame daken: het Paviljoen Dak.”
Modulaire bakken
Wouter schreef een afstudeeropdracht uit voor studenten van de TU Delft, om het idee in de praktijk te brengen. Linde de Jonge, destijds student Industrieel Ontwerpen en nu werkzaam bij Paviljoen III, ging met de opdracht aan de slag en maakte het ontwerp voor de testopstelling op The Green Village. Bij deze test werden verschillende bakken met plantjes op het dak geplaatst. Die bakken vergeleken ze na enige tijd: hoe goed groeien de plantjes? En blijven ze goed liggen, in weer en wind? Ook zijn de zonnepanelen op verschillende hoogtes geplaatst, om te onderzoeken wat het verschil in hoogte doet met het groen dat eronder groeit.
“Aan de hand van die eerste test hebben we de bakken verbeterd”, legt Wouter uit. “De eerste versie had een open onderkant, waardoor we substraat verloren. Sempergreen, een leverancier van sedum, heeft ons geholpen met een verbeterde versie. Het eerste model was ook minder modulair, wat we juist belangrijk vinden omdat het makkelijk te leggen en te verplaatsen is. Stel er is iets met je dak, zoals een lekkage, dan haal je de onderdelen zo uit elkaar.”
De test op The Green Village heeft ook geleid tot leuke samenwerkingen: “De zonnepanelen van Biosphere Solar (een startup die circulaire zonnepanelen test op The Green Village) komen op een nieuwe locatie te liggen. En Sempergreen, die ons heeft geholpen met het ontwerp van de bakken, kennen we via The Green Village.”
“Op ons dak hebben we maximaal veertig graden gemeten, terwijl een traditioneel zwart dak wel negentig graden kan worden op warme zomerdagen.”
6% efficiënter
Paviljoen III test nu twee jaar hun Paviljoen Dak op The Green Village. Door die test heeft de onderneming al veel geleerd over hoe het groen groeit, en wat de voordelen ervan zijn. “Daken zijn een uitdagende omgeving voor de meeste planten. Waar we benieuwd naar waren, is of sedum goed groeit onder zonnepanelen. Dat blijkt het geval, zeker in de nieuw ontworpen bakken. De zonnecellen zorgen voor schaduw tegen de zon, daardoor houden ze het goed uit tijdens hete periodes. Sedum houdt het dak koeler, waardoor de zonnepanelen tot 6% meer rendement kunnen halen. Daarnaast slaat het Paviljoen Dak twintig liter water op per vierkante meter, wat bijdraagt aan minder wateroverlast en ook weer verkoeling van het pand en de omgeving. Op ons dak hebben we maximaal veertig graden gemeten, terwijl een traditioneel zwart dak wel negentig graden kan worden op warme zomerdagen.”
Overal biodiverse daken
De daken van Paviljoen III zijn op meerdere plekken te vinden. Het allereerste model legde Wouter op zijn eigen dak: “Na drie jaar ligt het nog perfect, er is niets verschoven.” De nieuwste versie ligt op het Innovatie Paviljoen op het Marineterrein in Amsterdam. “Daar testen we biodiverse matten. Die houden meer CO2 en stikstof vast, maar gaan met hitte ook sneller dood dan het monotone sedum. Maar daardoor bloeit er wel ieder seizoen een ander plantje, waar bijen en vlinders op afkomen.”
“Onze droom is dat elk dak ingezet wordt om deze wereld groener en duurzamer te maken.”
Er staan veel plannen op de agenda van Paviljoen III. Binnenkort brengen ze de eerste duizend vierkante meter op de markt. Ondertussen blijven ze het product verbeteren en doorontwikkelen. Ook op The Green Village, waar ze graag een vervolgonderzoek willen doen naar verbeterde wateropslag en biodiversiteit. Wouter: “We hebben een lijst met sedum en biodiverse planten waar we nog niet mee werken en die we graag willen testen. Zoals tijm, vetkruid en steenanjer. Planten die in verschillende maanden bloeien, zodat het dak groen blijft.”
De wereld groener maken, dat is het doel van de eco-engineers van Paviljoen III: “Onze droom is dat elk dak ingezet wordt om deze wereld groener en duurzamer te maken. Juist door onbenutte plekken optimaal in te zetten voor de energietransitie en klimaatdoelen, kunnen we het verschil maken!”
Wil jij de volgende test van Paviljoen III mogelijk maken? Dat kan! Kijk wat jij kan doen op onze supportwebsite.
