Onderzoek en Ontwerp tegen Hittestress
Een droge hete zomer in een dichtbebouwde stad, hoe houden we onze steden leefbaar? Onderzoeken, ontwerpen en ondernemen tegen hittestress, het HittePlein is een proeftuin ontstaan uit de behoefte aan meer onderzoek naar hittestress en kennis over klimaatadaptieve oplossingen in de bebouwde omgeving. Een jaar na de feestelijke opening van het plein geven wij graag een update van de ontwikkelingen.
Hittestress komt steeds vaker voor op plekken in Nederland, vooral in dichtbebouwde gebieden en op pleinen zonder enkele vorm van groen. In combinatie met de steeds hetere en drogere zomers, versterkt door klimaatverandering, kunnen de temperaturen flink oplopen. Dit heeft niet alleen ingrijpende effecten op de gezondheid van mensen of de infrastructuur die minder goed functioneert, maar ook op kanalen, rivieren, vijvers en parken, oftewel de watervoorraad van mensen en groen. Met het HittePlein faciliteert The Green Village op TU Delft Campus een plek om kennis, ervaring en ideeën op te doen. Tegelijkertijd is het een proeftuin voor onderzoekers, ontwerpers en ondernemers om hun ideeën of werkstrategieën kunnen valideren rond om het thema: hittestress in de stad.
Spelenderwijs inzicht door hittetool
Het IPCC rapport van afgelopen zomer en het onlangs uitgebrachte KNMI Klimaatsignaal’21 benadrukten het onvermijdelijke: de hittestress in Nederland neemt toe. Inzicht in de plekken waar hittestress voorkomt en de extremiteit daarvan is dan ook van groot belang. Het HittePlein is een plek om verschillende factoren te onderzoeken en waar deze inzichten kunnen worden opgedaan.
Zo heeft Wisse Beets van adviesbureau Nelen & Schuurmans met twee collega’s Remo van Tilburg en Maud van Delden door middel van ‘hitte data’ de hittestress op het plein vertaald naar de online Hittestresstool. Naast inzicht geven in de hittestress wordt het met de hittestress tool mogelijk om kennis te vergroten over het effect van verharding, half verharding en beplanting. Op de berekeningen in de hittestresskaart van het HittePlein kun je bijvoorbeeld zien wat voor invloed bomen hebben en in welke mate de hittestress hierdoor afneemt.
Maar wanneer is de hittestress genoeg verlaagd zodat de stad leefbaar wordt of blijft? Als er naar hittestress en gezondheid wordt gekeken, kun je op basis van de cijfers hiervoor keuzes maken in het ontwerp van een gebied. Bijvoorbeeld door als ontwerpdoel te stellen; 30% van een gebied moet voldoende schaduw en koeling te bieden hebben zodat tijdens extreem hoge temperaturen hittestress niet of nauwelijks voorkomt. Benieuwd naar hittestress bij jou in de stad, wijk, straat of achtertuin? Klik hier om aan de slag te gaan met de Hittestresstool.
Ontwerpen & inrichten tegen hittestress
Hoe vertalen we onderzoek naar hitte in stedelijke gebieden naar ontwerpen tegen hittestress? Architect en onderzoeker van de TU Delft Eva Stache heeft een ontwerp gemaakt voor het HittePlein met verschillende ontwerp- en inrichtingsaanpassingen, dit zal de hittestress op het plein behoorlijk moeten verlagen. Het is gebaseerd op verschillende theorieën en onderzoekdata over hoe warmte in een bebouwd gebied blijft hangen en op pleinen de gevoelstemperatuur omhoog drijft.
Daarnaast heeft zij in haar ontwerp verschillende type begroeiing toegepast, die uitgezocht zijn op hun verschillende functies. Het gaat hierbij om functies die gebruikt worden door een stad voor het welzijn van de inwoners. Dit worden ook wel stedelijke ecosysteemdiensten van de natuur genoemd. Denk hierbij aan koeling, waterregulering, zuiveren van de lucht en het creëren van een mooie leefomgeving. In Eva’s ontwerp van het HittePlein vormt de versterking van deze verschillende ecosysteemdiensten een belangrijk onderdeel.
Tijdens de ontwerpfase heeft zij bijna alle problemen die worden veroorzaakt door hittestress kunnen koppelen aan het ontbreken van de functies van groen op het HittePlein. Op het HittePlein zal Eva gaan onderzoeken hoe verschillende type begroeiing invloed hebben op,en opereren met ecosysteemdiensten. Hiermee wordt kennis verzameld over groen in combinatie met klimaatadaptieve ontwerpen tegen hittestress.
Klimaatadaptief innoveren
Naast ontwerpen tegen hittestress kunnen innovatieve ideeën en producten een grote bijdrage leveren aan een klimaatadaptieve stad. Waterbuffers, waterdoorlatende bestrating, biofilters, verplaatsbaar groen en natuurinclusieve schuurtjes, in het afgelopen jaar zijn meerdere ondernemers hard aan de slag gegaan op het HittePlein. Op de proeftuin testen, ontwikkelen en demonstreren zij hun duurzame innovaties. Hiermee vergaren zij kennis over hun product en de wijze van implementatie.
Dit is belangrijk, want het inpassen van innovaties in de gebouwde omgeving gaat niet vanzelf. Het doel van de proeftuin is om een opstapje te zijn voor het opschalen en implementeren van de klimaatadaptieve oplossingen buiten de proeftuin. Het biedt een plek om kennis te verzamelen over hittestress en samen te werken met partijen met verschillende belangen. Door dit te doen kunnen kunnen we de steden voorbereiden op het veranderende klimaat en de stad leefbaar houden. De TU Delft is afgelopen jaar het Climate Action Programma gestart. Hierin ligt de focus op de verduurzaming van de campus. Neem hier een kijkje om te zien hoe dit wordt aangepakt.
Op het HittePlein komen wetenschap en ondernemen samen om verduurzaming van de stad te versnellen. Dit is een transitie die we met elkaar moeten doen! Hoe kunnen we de kennis opdoen en oplossingen implementeren om de hittestress te verminderen? De start is om het proces van implementatie te veranderen. In de proeftuin proberen wij kennisuitwisseling, workshops te geven, advies te geven over trajecten van implementatie. Daarnaast faciliteren wij een open platform voor samenwerking.
Dus heb jij ideeën of ken je innovaties/technieken die bij het HittePlein passen, dan horen wij deze graag. Neem contact op met Willy Spanjer (Willy.Spanjer@thegreenvillage.org)!
Gerelateerde artikelen
