Duurzame warmte delen met de buurt
Wist je dat een groot deel van onze energievraag bestaat uit warmte? Daar gebruiken we nu nog veel fossiele gassen voor, terwijl we ook op dit vlak moeten verduurzamen. Triple Solar verzorgt duurzame warmte in huis met een warmtepomp die wordt aangesloten op PVT-panelen: panelen die naast elektriciteit, ook warmte opwekken. Op The Green Village sloten ze hun systeem aan op het lagetemperatuur warmtenet van NetVerder. Een nieuwe samenwerking was geboren.
Om te kunnen verbinden met het warmtenet, ontwikkelde Triple Solar een innovatieve energy hub. Deze experimentele setup werd in DreamHûs getest onder de projectnaam Go-Zon. In september werd de test na ongeveer een jaar afgerond: een mooi moment om Joachim Koot (Triple Solar), Felix Behrends (NetVerder) en Lidewij van Trigt (The Green Village) te vragen naar hun ervaringen.
Duurzame warmte
Op woningen geproduceerde zonne-energie wordt vaak geleverd aan het elektriciteitsnet, gebruikmakend van de omstreden salderingsregeling. Maar warmte opwekken op een woning en dat terugleveren aan een warmtenet komt in Nederland nog niet voor. Een heel relevant project dus, volgens de drie partijen. Triple Solar is al betrokken bij veel nieuwbouwprojecten waarbij de woningen zelf een warmtepomp hebben en een collectief PVT-veld delen. Dat bespaart kosten omdat er minder leidingwerk nodig is en er is minder tijd nodig voor installatie. Daarnaast is er gelijktijdigheidsvoordeel: je kunt met met een kleiner veld toch iedereen bedienen, omdat nooit alle warmtepompen tegelijk aanstaan. Het innovatieve van de test op The Green Village is dat de partijen de energy hub ook collectief hebben gemaakt. Joachim: “Het koppelen van PVT-bronnen in een collectieve opzet biedt interessante voordelen. Een collectieve bron is per woning efficiënter, omdat het veld het overgrote deel van het jaar relatief gezien overgedimensioneerd is. De behoefte aan zulke systemen groeit.”
Net als de vraag naar lagetemperatuur warmtenetten, voegt Felix toe: “Het uitwisselen van warmte tussen huishoudens wordt steeds belangrijker. Hoewel het in theorie eenvoudig lijkt, blijkt het in de praktijk lastiger. Je komt al snel praktische uitdagingen tegen die oplossingen vragen.” Daarom is deze test zo interessant voor een beginnend warmtebedrijf als NetVerder, gaat Felix verder: “Het is voor ons heel interessant om die ontwikkeling te volgen. Vooral de grote warmtenetten zijn echt centraal aangestuurde warmtenetten met een enkele bron. In de kleinere netten zit veel potentie voor decentrale opwek. Dan wordt onze rol interessant, omdat je als kleiner bedrijf veel mogelijkheden hebt om te innoveren.”
Felix Behrends van NetVerder
Felix Behrends van NetVerderMeest gunstige warmtebron
Voor het project werden in DreamHûs, naast de PVT-panelen en de aansluiting op het warmtenet, ook een warmtepomp en warmtebuffer geïnstalleerd. De installatie werd uitgebreid geïnstrumenteerd om het verbruik en de opwek van elektriciteit en warmte te monitoren. De opstelling kiest per moment de meest gunstige warmtebron voor de warmtepomp en maakt ook de teruglevering van warmte aan het warmtenet mogelijk. In de zomer leveren de PVT-panelen warmte voor warm tapwatergebruik in de eigen woning (opslag in de warmtebuffer) en aan het warmtenet (aan de aanvoerleiding). In het tussenseizoen bieden de PVT-panelen de bron voor de warmtepomp. Als het in de winter kouder is en de warmteopbrengst vanuit PVT lager, haalt de warmtepomp vanuit het warmtenet (vanuit de collectieve warmtebuffer) warmte en waardeert die op naar de juiste temperatuur.
Werking en regelgeving
De test gaf veel nieuwe inzichten. Felix: “We hebben geleerd over de technische werking van het systeem, het ontbreken van normen en de bijbehorende regelgeving. We hebben inhoudelijk veel opgestoken.” Daarnaast bood het project voor NetVerder de kans om kennis op te doen over bidirectionele afleversets en decentrale warmtenetten. Felix: “Doordat we veel technische kennis hebben opgedaan tijdens de proefperiode kunnen we nu ook gerichter onze rol in de warmteketen vervullen als netbeheerder.”
Joachim voegt toe dat het aansluiten op het warmtenet complexer bleek dan verwacht: “Er komt ontzettend veel kijken bij het überhaupt mogen aansluiten. Er zijn strikte aansluitvoorwaarden die nodig zijn voor leveringszekerheid door de warmtenetbeheerder. Wat ook begrijpelijk is, maar we moeten wel het ontwerp erop aanpassen. Daar hadden we van tevoren niet over nagedacht.”
Ambitieuze samenwerking
Een essentieel onderdeel van dit project was de samenwerking tussen NetVerder, Triple Solar en TU Delft. Een constructieve samenwerking, volgens Joachim: “We hebben heel nuttige inhoudelijke werkbijeenkomsten gehad, zowel bij de bedrijven als op locatie bij The Green Village. Er waren wel wat hobbels, maar die horen erbij. Zeker bij een innovatieproject.” Lidewij voegt toe dat de samenwerking leuk en proactief was: “We hadden er alle drie zin in, wat je terugzag in de ambitie binnen het project.”
Een hoogtepunt was het Warmtenetten Kennisevent in juni 2024, dat goed bezocht werd en waar veel enthousiasme vanuit de zaal kwam. “De interesse die op het event werd uitgesproken was groter dan ik had verwacht. Het was mooi om te zien hoeveel behoefte er was aan inzichten uit de praktijk en dat er zoveel positieve reacties waren”, vertelt Joachim.
Joachim Koot van Triple Solar
Joachim Koot van Triple SolarPlek voor interessante ontmoetingen
Een onmisbare rol in het project was weggelegd bij The Green Village, volgens Felix: “Het feit dat The Green Village betrokken is, zorgt voor meerwaarde. Zij denken actief mee en zorgen voor een strakke organisatie.” Joachim benadrukt dat The Green Village cruciaal was om van plannen naar uitvoering te gaan. “Het is niet alleen een plek waar je de pilot uitvoert, maar ook een plek waar je interessante gesprekken voert met anderen die je tegenkomt. Die samenwerking stimuleert vooruitgang.”
Bewonerscomfort
Het comfort voor de bewoners was van groot belang. Uitgangspunt was een lekker warme woning en altijd voldoende warm tapwater. Dat verliep aan het begin van de test nog niet vlekkeloos, vertelt Lidewij: “De bewoners gingen met de warmtepomp om zoals je omgaat met een gasketel. Dan draai je de thermostaat ’s nachts lager. Met een warmtepomp moet je dat niet doen, het is beter als de thermostaat op een constante temperatuur blijft. Dat hebben we uitgelegd, toen ging het goed. Je mag er niet vanuit gaan dat mensen zelf precies weten hoe je met een nieuw systeem om moet gaan.”
Volgens Joachim een voorbeeld van hoe belangrijk het is om gebruikers goed vooraf in te lichten: “Het is een valkuil waar we steeds weer intrappen. We weten dat gebruikers moeten wennen aan het nieuwe gebruik, maar door alle technische uitdagingen en complexiteit van een project vergeet je dat toch te vertellen.”
Lidewij van Trigt van The Green Village
Lidewij van Trigt van The Green VillageSchaalbaar en betaalbaar?
De toekomst lijkt veelbelovend. De pilot heeft aangetoond dat de techniek werkt. Lagetemperatuur warmtenetten worden steeds belangrijker, en zodra de vraag naar zonnewarmte toeneemt, staan zowel Triple Solar als NetVerder klaar om deze vraag te beantwoorden. Felix ziet bij Netverder duidelijk de interesse vanuit de markt en overheden: “We krijgen regelmatig de vraag wat we precies hebben gedaan met decentrale opwek en warmtenetten, en wat we kunnen bijdragen. We hebben nu de nodige ervaring, maar realiseren ons ook dat er nog veel onduidelijk is.”
Joachim: “De techniek zelf is niet heel complex en werkt zoals gedacht, maar schaalbaarheid en kosten blijven vraagstukken. Het feit blijft dat je twee keer meer infrastructuur nodig hebt dan in een gemiddelde woning. Decentrale opwek biedt voordelen voor leveringszekerheid en duurzame bronnen, maar de aanlegkosten zijn hoog.” Een systeem zoals dit zit nog in de pilotfase, vult Felix aan. “Extra verdieping en experimenten zijn nodig, vooral om de schaalbaarheid te onderzoeken. Is het economisch rendabel? Hoe gaat het als je opschaalt? Werkt het dan nog net zo goed?”
