Een groot deel van Nederland staat vol met typische jaren zeventig rijtjeshuizen die vaak slecht zijn geïsoleerd. Verduurzaming van die huizen levert een grote bijdrage aan het halen van de klimaatdoelen en zorgt bovendien voor een lagere energierekening. In het DreamHûs zijn de afgelopen jaren innovaties getest om dit type woning te verduurzamen; dat gebeurde in drie speciaal voor dit doel nagebouwde huizen. Binnenkort worden drie innovaties toegepast in sociale huurwoningen van WoonFriesland: een douchewarmtewisselaar, een duurzame energieopslag en een systeem om energie uit afvalwater te hergebruiken.

Het project DreamHûs is een initiatief van WoonFriesland, Bouwgroep Dijkstra Draisma en  Huurdersvereniging de Bewonersraad Friesland. Sigrid Hoekstra, directeur bestuurder van WoonFriesland is blij dat er nu meerdere innovaties in Friesland door huurders gebruikt gaan worden. “In een tijd waar verduurzamen zo hard nodig is en de energiekosten voor onze huurders erg hoog zijn, lopen wij graag voorop. We hebben verschillende innovaties getest en nu wordt een aantal doorgevoerd in een deel van onze woningen”.

De innovaties werden de afgelopen jaren door verschillende partijen getest in het DreamHûs, de nagebouwde jaren ’70 woningen op The Green Village. Marjan Kreijns: “Het bijzondere van onze proeftuin is dat het een echt living lab is. Het is niet alleen een testomgeving, maar de nagebouwde huizen worden ook bewoond. Bewonersgedrag speelt een essentiële rol in de energietransitie. Hun feedback als eindgebruiker houdt ons scherp en zorgt ervoor dat innovaties sneller kunnen worden klaargestoomd voor grootschalige toepassing.”

DreamHûs-event
De opschaling van de innovaties werd donderdag 17 november bekendgemaakt tijdens het door 150 deelnemers bezochte DreamHûs-event op The Green Village. Tijdens het event vond naast de verschillende presentaties van innovators onder andere een inspirerend debat plaats over betaalbaar en comfortabel verduurzamen van miljoenen bestaande woningen. Klimaatpsycholoog Gerdien de Vries, TU Delft, sprak over de “gedoe-factor” en hoe het gedrag van bewoners het succes van de energietransitie bepaalt. Verschillende overheden, woningcorporaties, bouwbedrijven en huurdersbelangenorganisaties waren vertegenwoordigd.

Overzicht van de innovaties:

• Plug & play warmtewisselaar voor in de douche
  De Flatmate is een innovatief nieuw type douchewarmtewisselaar die eenvoudig kan worden aangesloten op een standaard douchekraan. Met dit systeem wordt de warmte uit het gebruikte douchewater gebruikt om de koude leidingen, en zo het nieuwe douchewater, op te warmen. Het systeem is goedkoper dan de bestaande oplossingen en is eenvoudig, zonder te breken, te installeren. Doordat de warmte niet in de afvoer verdwijnt, kan een gezin tot 40% energie besparen. Er worden 50 Flatmates in Friesland geplaatst.
• Het hele jaar duurzame en goedkope warmte
  Een andere innovatie die in Friesland wordt toegepast is Borg; een langdurige, duurzame energieopslag met ondergronds prefab buffervat. Op momenten met een overvloed aan duurzame energie, uit bijvoorbeeld zon en wind, wordt warmte opgeslagen in het water van het buffervat. Dit kan maximaal 4 à 6 weken worden benut. Op momenten met weinig zon en wind, wordt de warmte uit het buffervat gebruikt om de woning te verwarmen. Op deze manier kan de energierekening flink verlaagd worden.

• Energie uit je eigen afvalwater
  Een derde innovator is DeWarmte, hun innovatie de HeatCycle is de eerste innovatie die in DreamHûs getest is. Met de HeatCycle kunnen bewoners de warmte van het water in elke afvoer hergebruiken. De gerecyclede warmte kunnen bewoners opnieuw gebruiken voor warm water. De eerste HeatCycle’s zijn vorig jaar geplaatst in Heerenveen, Wolvega en Noordwolde. Inmiddels wordt de HeatCycle ook toegepast in portiekwoningen. Hier kunnen zeven woningen gebruik maken van één HeatCycle, waardoor het rendement voor de huurder hoger zal zijn.

Grotere stappen zetten en betaalbaar blijven
Biense Dijkstra, directeur van Bouwgroep Dijkstra Draisma weet als duurzame bouwer al langere tijd dat het duurzaamheidsvraagstuk bij nieuwbouw niet meer spannend is. “De grootste opgave ligt in het verduurzamen van de bestaande woningen. De woningen van het project DreamHûs vormen een goede afspiegeling van de Nederlandse woningmarkt. In DreamHûs komen we er vlot achter wat wel en niet werkt. Inmiddels zijn hier al heel wat oplossingen getest, op het gebied van isolatie, verwarming, ventilatie en buffering, maar ook gedrag. We hebben alle innovaties nodig om grotere stappen te zetten in de energietransitie en de klimaatdoelen te halen.”

Gert Brouwer, algemeen directeur van Huurdersvereniging De Bewonersraad Friesland beaamt dit: “Voor ons staat betaalbaarheid voor de sociale huurders op één bij alle ontwikkelingen. Zeker in deze tijd blijkt eens te meer dat het niet vanzelfsprekend is dat sociale huurwoningen betaalbaar blijven voor huishoudens met smalle beurzen. ” Brouwer vervolgt: “Daarnaast zullen we als huurdersorganisatie letten op gebruiksvriendelijkheid en gebruiksgemak bij nieuwe innovaties rondom de verduurzaming. Wanneer eindgebruikers niet weten om te gaan met nieuwe technieken en toepassingen, dan zijn alle inspanningen voor niets geweest en dat moeten we niet willen.”