Besparen in een handomdraai met de Control Flow
Kun je water én energie besparen zonder dat je daar als bewoner iets van merkt? Het antwoord is de Control Flow van Cenergist. Met deze slimme innovatie bespaar je ongemerkt water en energie elke keer wanneer je de kraan opendraait. Dat is letterlijk en figuurlijk besparen in een handomdraai!
Met de Control Flow bewijst Cenergist dat een innovatie met zo’n grote impact moeiteloos in je broekzak past. “De Control Flow is een kleine krachtpatser”, lacht Fernando Padmos. “Dit product draaien we eenvoudig op de kraan in de keuken, de kraan in de douche of op de hoofdwaterleiding in je meterkast. Het zorgt vervolgens voor een constante waterdruk en temperatuur. Als gebruiker merk je geen verschil, terwijl je wel degelijk iedere keer water en energie bespaart.”
Op zoek naar de juiste partners
Deze slimme innovatie lijkt nieuw, maar kent een verrassende historie. Wanneer je inzoomt op het product zie je twee letters staan. “Op ieder product staat HL, de initialen van een vooraanstaand medewerker destijds van het toenmalige drinkwaterbedrijf WMO”, legt , legt Fernando uit. “Hij voorspelde zo’n twintig jaar geleden al dat we in Nederland te maken zouden krijgen met waterschaarste. De mensen van HGP International hebben dit idee omarmd in de jaren 2000 en hebben de eerste volumestroombegrenzers ontwikkeld. Een langdurig en ingewikkeld proces waarbij het 2024e model uiteindelijk het gewenste resultaat gaf. Dit model werd vervolgens eerst geïntroduceerd in Engeland. Inmiddels zijn we zover dat we ook in Nederland voet aan de grond willen krijgen met deze innovatie, deze keer onder de naam Control Flow. Vandaar dat we in 2023 op zoek zijn gegaan naar de juiste partners.”
Wie water zegt, zegt Leeuwarden. Met het Centre of Expertise Water Technology (CEW) heeft de Friese hoofdstad zich ontpopt tot European Capital of Water Technology. Fernando: “We hebben allereerst aangeklopt bij het CEW met de vraag of zij samen met ons onderzoek willen doen naar de daadwerkelijke besparing van de Control Flow én het gebruikscomfort voor bewoners. Daarbij is praktijkonderzoek uiteraard onmisbaar. Vandaar dat we contact hebben gezocht met WoonFriesland. Daar zagen ze gelijk de potentie van de Control Flow. In 2024 startten we met de allereerste test, waarbij we de Control Flow plaatsten in 65 woningen van WoonFriesland in Leeuwarden.”
Begrensd door wet- en regelgeving
Tijdens deze grootschalige test in de praktijk, liep Cenergist echter tegen een belangrijk struikelpunt aan. “In Nederland is bij wet vastgelegd hoe hoog de waterdruk in een woning moet zijn”, vertelt Fernando. “Iedere bewoner moet minimaal 1000 liter water per uur krijgen, bij een druk van 150 kilopascal. Of je nu alleen woont of met een gezin van vijf kinderen: deze minimale volumestroom geldt voor ieder huishouden. Lever je als drinkwaterbedrijf minder, dan bega je een overtreding. Met het oog op de toenemende waterschaarste zijn wij echter van mening dat drinkwaterbedrijven voortaan maatwerk zouden moeten kunnen bieden.”
De Control Flow is daar de ideale oplossing voor, legt Fernando uit. “Hiermee kunnen we de volumestroom begrenzen, ongeacht de waterdruk in het leidingnet. Daardoor merk je als bewoner niet dat je minder water krijgt van het drinkwaterbedrijf. Wij waren vooral benieuwd wat er gebeurt als we de volumestroom nog verder begrenzen voor een eenpersoonshuishouding. De huidige wet- en regelgeving maakt zo’n pilot erg lastig. Gelukkig wees WoonFriesland ons op de regelluwe omgeving van The Green Village. De drie DreamHûzen waren voor ons de perfecte plek voor deze pilot.”
In ieder van de drie DreamHûzen startte Cenergist een onderzoek naar een specifieke besparingsvariant. “In de eerste woning plaatsten we de Control Flow op de douche- en de keukenkraan. In de tweede woning op de douchekraan, de keukenkraan en op de waterleiding in de meterkast. En in de derde woning begrensden we de volumestroom tot 600 liter per uur voor een eenpersoonshuishouding. Daarbij vroegen we de bewoners naar hun ervaringen en gebruikscomfort. Ook konden we het water- én gasverbruik voor en na installatie nauwkeurig monitoren. Dit gaf antwoord op onze hoofdvraag: welke variant bespaart het meeste water en energie, zonder dat bewoners inleveren op comfort?”
Positieve testresultaten
In december 2024 werd de testperiode in DreamHûs afgerond. Fernando kijkt tevreden terug op de eindresultaten. “In de eerste woning realiseerden we een waterbesparing van 26%. In de tweede woning zagen we ondanks een toename van 35% in de douchefrequentie door een bewonerswissel, dat het waterverbruik slechts steeg met 20%; een verrassend gunstige verhouding. In woning drie zagen we een duidelijke afname in waterverbruik na het instellen van de 600-literbegrenzer. Dit leverde een besparing op van ongeveer 30%. Bovendien zagen we dat het gasverbruik in de zomermaanden aanzienlijk lager was dan in dezelfde maanden van het jaar ervoor. Dat levert bewoners directe besparingen op in hun portemonnee.”
Zoals gezegd onderzocht Cenergist ook de gebruikerservaringen van de deelnemende bewoners. Fernando: “De ervaringen van de bewoners variëren van matig tot goed, afhankelijk van de applicatie. Tegelijkertijd leverde de testperiode ons waardevolle inzichten op in het comfort van de verschillende configuraties. Deze inzichten gebruiken we om de toepassing van onze technologie verder te verfijnen en nóg beter aan te laten sluiten bij de behoeften en het comfort van verschillende typen huishoudens.”
Uitrol van de Control Flow op Terschelling
Uitrol op de Waddeneilanden
De regelluwe testomgeving in DreamHûs leverde Cenergist dankzij de meetbare resultaten een aantal bijzondere ‘lessons learned’ op. Fernando: “We hebben overal meters geplaats in de waterleidingen. Daardoor zagen we dat de waterdruk heel dynamisch is. Als de buren gaan douchen of de wc doortrekken, dan merk je drukverval in jouw woning. Met de Control Flow proberen we dat verval te verminderen. Daarnaast hebben we vooral op sociaal gebied enorm veel geleerd. Naast de technische aspecten die in orde moeten zijn, heb je ook sociale voelsprieten nodig om je innovatie te laten slagen. Hoe krijg je potentiële partners enthousiast? Hoe zorg je dat bewoners mee willen werken? Welke informatie hebben bewoners nodig om de Control Flow goed te gebruiken? Stuk voor stuk vragen waar we gaandeweg antwoorden op hebben gekregen.”
Deze kennis kwam Cenergist goed van pas tijdens de grootschalige uitrol van de Control Flow op Vlieland en Terschelling in 2024 en 2025. Zo’n 500 woningen van WoonFriesland hebben inmiddels een Control Flow in huis. “Ook hier blijven we monitoren wat de gebruikservaringen zijn”, benadrukt Fernando. “Zo blijven we de Control Flow almaar verder ontwikkelen.”
In gesprek met het ministerie
Inmiddels heeft Cenergist de smaak te pakken. Fernando: “Met de resultaten van DreamHûs kunnen we aantonen dat onze pilot om de volumestroom te begrenzen onder het wettelijk minimum succesvol is verlopen. We willen graag in contact komen met het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. De insteek van dit gesprek is na te denken over een aanpassing van het drinkwaterbesluit. Is het gelet op de toenemende waterschaarste en de groei van het aantal eenpersoonshuishoudingen nog altijd haalbaar om 1000 liter en 150 kilopascal te handhaven? Of zou het verlagen van de volumestroom in de toekomst de oplossing kunnen zijn voor waterschaarste van BV Nederland? Wij gaan dit gesprek aan de hand van onze DreamHûs-resultaten graag aan!”
WoonFriesland enthousiast over de Control Flow
WoonFriesland mocht als eerste woningcorporatie de Control Flow uittesten in haar woningen. “We waren gelijk enthousiast over het potentieel van deze innovatie”, vertelt Joris Hoeksema. “Ondanks dat waterschaarste op dit moment nog geen acute problemen voor onze bewoners oplevert, voorzien wij dat dit in de toekomst een actueel vraagstuk gaat worden. Vooral de eenvoud van de installatie van de Control Flow, de relatief lage aanschafkosten én de besparingsmogelijkheden voor onze bewoners maakten deze innovatie voor ons erg interessant.”
Vanaf de testfase in Leeuwarden was WoonFriesland nauw betrokken bij implementatie van de Control Flow. Inmiddels hebben ruim 500 huurwoningen verdeeld over Leeuwarden, Schiermonnikoog, Vlieland en Terschelling de Control Flow in huis. “Daarmee is dit project voor ons nog niet afgerond”, benadrukt Joris. “Samen met Cenergist houden we vinger aan de pols en vragen we onze bewoners naar hun ervaringen. Onze belangrijkste lesson learned is dat we bij iedere innovatie die we presenteren aan onze bewoners vooral moeten inzoomen op hun persoonlijke gewin. Naast de voordelen voor het milieu willen bewoners toch vooral graag weten wat het hen zelf oplevert. Een mooie eyeopener voor de volgende DreamHûs-innovatie!”
Meer informatie
Wil je meer weten over de Control Flow? Bekijk onze projectpagina en of de website van Control Flow. Je kunt ook contact opnemen met Pieter van Schaik.
Pieter van Schaik
Projectmanager energietransitie
Telefoon +31(0)6 43 14 69 42
