Eén jaar Waterstraat: Wat is er geleerd en bereikt?
Deze maand bestaat de WaterStraat precies een jaar. Dit initiatief van het Hoogheemraadschap van Delfland, VP Delta en The Green Village heeft tot doel onderzoekers en ondernemers een plek te bieden waar zij hun experimentele, klimaatadaptieve oplossingen kunnen bouwen, testen en demonstreren. Het ontwikkelen van opschaalbare oplossingen tegen urban flood risk en heat stress is waar het om gaat. Onderdeel van het ontwikkelprogramma is het oplossen van allerlei technische en niet-technische vraagstukken door onderzoekers en deelnemende overheden. In de kennissessie van 18 juni, waaraan zo’n 25 onderzoekers, ondernemers en overheidsfunctionarissen meededen, maakten we de balans op van één jaar klimaatadaptief innoveren.
WaterStraat: integraal innoveren om opschaling naar de praktijk te versnellen
“Het hoort bij de WaterStraat dat we de zaken integraal aanpakken. De opschalingsknelpunten die er zijn, zowel technisch als niet-technisch, moeten gelijktijdig en door alle betrokken partijen worden geïdentificeerd en opgelost”, zo begint Willy Spanjer, projectmanager Klimaatadaptatie en Circulaire Economie bij The Green Village de bijeenkomst. “De afgelopen twaalf maanden is er veel gebeurd. Zo zijn er in die periode zo’n 11.000 bezoekers bij The Green Village op het terrein geweest: overheden met ministers, bestuurders en ambtenaren en bedrijven, zoals projectontwikkelaars, ingenieursbureaus, bouwbedrijven en bankiers.
In vroege fase leren
Daardoor is er enorme interesse ontstaan in de WaterStraat-innovaties. Dit kalenderjaar zijn er weer zes nieuwe projecten bijgekomen. De meeste projecten van de WaterStraat zitten nog in een ontwikkelfase. Maar een aantal van hen heeft inmiddels de stap naar de echte praktijk gezet, en maakt mogelijk daarna de sprong naar de grootschalige markt. De WaterStraat is een unieke plek met een uniek proces, om in een vroege fase, en met elkaar, te leren hoe we de stad van de toekomst klimaatadaptief kunnen inrichten.
Eerste bevindingen RAAK-onderzoek De infiltrerende stad
Jonathan Lekkerkerk, lector Watermanagement bij de Hogeschool van Rotterdam, doet samen met de WaterStraat-ondernemers en onderzoekers van onder andere de Hogeschool van Amsterdam en de Hanze Hogeschool in Groningen, onderzoek naar decentrale wateropslag- en filtersystemen in de stad zoals die te vinden zijn bij de WaterStraat. “Zowel bij The Green Village in Delft als op verschillende locaties in het land hebben wij testen en proeven gedaan met onze studenten. Het doel is meer inzicht te krijgen in de werking van deze oplossingen en richtlijnen te ontwikkelen voor beheer en onderhoud van infiltrerende verharding. Op dertig locaties hebben wij metingen gedaan, waarbij we onderzochten wat de belangrijkste factoren zijn die de infiltratiecapaciteit beïnvloeden.”
Factoren die daarin volgens Lekkerkerk belangrijk zijn, zijn omgevingsfactoren zoals bomen en afval door spoorvorming. De constructie van de klimaatadaptieve voorziening zelf en het bodempakket dat onder de waterpasserende verharding ligt, waarin die voorziening is aangebracht, is in combinatie met het grondwaterpeil ook van invloed op de prestaties. Al die factoren bepalen de infiltratiecapaciteit en spelen mee in het bepalen van de juiste onderhouds- en beheerstrategie.
“In de volgende fase gaan we de opstellingen bewust laten dichtslibben. Door gerichte en herhaaldelijke metingen te doen, kunnen we die strategie uiteindelijk in samenwerking met de andere betrokken partijen beter bepalen.”
Waterbewustzijn vergroten en activatie stimuleren
De techniek is niet het enige puzzelstukje dat op zijn plaats moet vallen. “Wij zetten vol in op het vergroten van het waterbewustzijn bij bewoners”, vertelt Sarita Matenboer, adviseur Strategie en Innovatie bij het Hoogheemraadschap van Delfland. “Uit onder andere het onlangs afgeronde afstudeeronderzoek van een masterstudent Metropolitan Analysis, Design & Engineering van de joint degree Wageningen University & Research en Delft University of Technology is naar voren gekomen dat een vergroot bewustzijn bij bewoners nog niet per se leidt tot de gewenste gedragsverandering. Denk daarbij aan het zelf nemen van klimaatadaptieve maatregelen of de bereidwilligheid om investeringen te doen in klimaatadaptieve oplossingen. Het is enorm belangrijk dat bewoners een concreet beeld hebben. Niet van het probleem, dat is over het algemeen wel helder, maar vooral van de oplossing. De WaterStraat maakt dit soort oplossingen tastbaar, zichtbaar en begrijpelijk. En dat zet aan tot actie.”
Klimaatadaptatie inpassen in nationaal beleid en lokale regelgeving
Marilinde van Doorn, beleidsadviseur Klimaatadaptatie, licht toe wat vanuit beleid en regelgeving de ondernomen acties zijn: “Na de opening door de Dijkgraaf en de Deltacommissaris vorig jaar is een handreiking gedaan met concrete actiepunten. Inmiddels is klimaatadaptatie en urban flood risk onderdeel van het Nationale Deltaplan Ruimtelijke adaptatie. Het is goed dat er nu nationaal beleid is, dat via de Regionale Adaptatie Strategie, de RAS, regionaal en lokaal wordt vertaald in stresstesten en risicodialogen. Er is een convenant klimaatadaptief bouwen en via ons eigen netwerk Klimaatrachtig bundelen diverse organisaties, waaronder gemeenten, adviesbureaus, hoveniers, tuincentra, natuurverenigingen en woningbouwcorporaties hun kennis en slagkracht.”
Urgentie
Maar ook aan meer praktische zaken wordt hard gewerkt. “Zo is de gemeente Den Haag bezig om het Handboek Openbare Ruimte zodanig aan te passen, dat oplossingen zoals in de WaterStraat normale oplossingen worden en makkelijker in de wijk en straat kunnen worden toegepast. Maar we zijn er nog lang liet. Gezamenlijk zullen we moeten blijven onderbouwen wat de urgentie is van de te nemen klimaatadaptieve maatregelen. En onder meer via een duidelijke maatschappelijke kosten-batenanalyse gemeenten en andere partijen adviseren bij het nemen van de juiste maatregelen en bijbehorende investeringen. De innovaties bij de WaterStraat maken dat proces makkelijker. Want hier brengen we theorie in praktijk.”
Wil je meer weten over de WaterStraat?
Neem contact op met Willy Spanjer.
