Op 6 juni ontvingen wij leden van Deltaprogramma Rijnmond-Drechtsteden (DPRD) Platform Buitendijks onder wie vertegenwoordigers van onze partners de Gemeente Rotterdam en het Hoogheemraadschap Schieland en de Krimpenerwaard. Binnen de regio Rijnmond-Drechtsteden liggen omvangrijke buitendijkse gebieden waar meer dan 50.000 mensen wonen en waar ook belangrijke havens en industrieën zijn gevestigd. DPRD Platform leden kwamen langs bij de TU Delft (o.a. op proeftuin The Green Village en Flood Proof Holland) voor een inspiratiesessie en kennisuitwisseling omtrent waterveiligheid en buitendijks overstromingsgevaar.

Relevanter dan ooit
De onderwerpen van waterveiligheid en wateroverlast zijn actueler dan ooit. Alhoewel de extreem hoge waterstanden in Duitsland geen grote problemen hebben veroorzaakt in Nederland, heeft het in Duitsland geleid tot dijkdoorbraken, overstromingen en zeker vijf doden. Meerdere dorpen moesten worden geëvacueerd. Deze gebeurtenissen benadrukken de noodzakelijkheid van goede voorbereiding, maatregelen en interventies. Ook is het hierbij belangrijk om extra aandacht te hebben voor buitendijkse gebieden. Deze gebieden worden niet door een dijk beschermd en worden met de stijgende zeespiegel en toenemend extreem weer door klimaatverandering steeds kwetsbaarder. Wel worden grote delen van het Rijnmond-Drechtsteden gebied beschermd door de stormvloedkeringen, die extreme waterhoogtes in dit gebied voorkomen. Dit vereist voortdurende aanpassingen en investeringen in waterbeheer en infrastructuur om de veiligheidsrisico’s te beperken.

Bezoek van Deltaprogramma Rijnmond-Drechtsteden Platform Buitendijks
De ochtend begon met een presentatie gebaseerd op de inzichten van professor Bas Jonkman, hoogleraar Waterbouw, die er helaas zelf niet bij kon zijn. Lindsey Schwidder nam ons mee in de overstromingsrisico’s en scenario’s voor de regio en benadrukte de noodzaak van een meerlaagse benadering voor waterveiligheid, waarin tijdelijke keringen een belangrijke rol spelen. Er werd gepleit voor een balans tussen lange termijnoplossingen en noodmaatregelen op de korte termijn, die snel ingezet kunnen worden bij dreigend gevaar.

Cees Oerlemans presenteert zijn onderzoek

Vervolgens deelde Cees Oerlemans, promovendus aan de TU Delft en onderdeel van het onderzoeksprogramma RED&BLUE, de resultaten van zijn onderzoek naar overstromingsrisico’s in buitendijkse gebieden in Rotterdam. In Rotterdam is het overstromingsrisico afhankelijk van zeespiegelstijging door klimaatverandering, buitendijkse woningbouw en het functioneren van de Maeslantkering. Alhoewel de aanleg van de Maeslantkering de veiligheid enorm heeft verbeterd, is de samenhang tussen deze aspecten vaak onbekend. Het vormt dan ook een belangrijk thema binnen het Deltaprogramma Rijnmond-Drechtsteden, dat hier al lange tijd aandacht aan besteed. De inzichten uit dit onderzoek kunnen waardevolle handvatten bieden voor het ontwikkelen van effectieve maatregelen rondom waterveiligheid.

Langs bij de WaterStraat en proefpolder Flood Proof Holland
Na de presentaties was het tijd om naar buiten te gaan. De groep kreeg een rondleiding op de WaterStraat, waar verschillende innovaties op het gebied van waterbuffering en -infiltratie werden getoond, zoals de WaterTable, Schuimglas en Bufferblock. De rondleiding groeide al snel uit tot een open gesprek en discussie. Zo werd er gesproken over de gevolgen van deze innovaties  voor beheer en onderhoud, en over het belang van het testen van de buffers onder verschillende ondergronden. De verschillende ideeën boden gelijk mooie input voor nieuw onderzoek.

Toch wel het hoogtepunt van de dag was het bezoek aan Flood Proof Holland, onze ‘proefpolder’ waar verschillende partijen experimenteren met tijdelijke noodmaatregelen en onderzoeken hoe overstromingsrisico’s verminderd kunnen worden. Hier werden modulaire systemen en flexibele constructies gedemonstreerd die snel en eenvoudig kunnen worden vervoerd, gemonteerd en ingezet bij een dreigende overstroming. Terwijl we de polder vol lieten lopen met water, werd het pas echt goed duidelijk hoe een onschuldig lijkende stroom al snel kan uitlopen tot snelle stijging van het waterpeil en dus overstromingsgevaar.

Verschillende modulaire oplossingen zoals SLAMDAM en de Vlotterkering kwamen aan bod, waar uitdagingen zoals een oneffen ondergrond zoals stoepjes en tegels, zijwaartse druk, instabiliteit en de invloed van waterkeringen grondig werden besproken. Ook werd gesproken over andere alternatieven voor zandzakken en hoe bewoners hier het beste bij betrokken kunnen worden. Want hoe bereid je bewoners voor op overstromingen en wat zouden zij zelf kunnen doen om waterveiligheid te bevorderen en optredende schade te beperken?

Oefenen
Uiteraard zijn naast de bewoners, ook de gemeenten en waterschappen betrokken. Weten de betrokken partijen precies wat ze moeten doen bij een overstroming of plotse dijkdoorbraak? En weten zij hoe de aangeschafte oplossingen zo efficiënt, veilig en zo goed mogelijk moeten worden toepast? Bij Flood Proof Holland kunnen onze partners verschillende praktijkgerichte oefeningen uitvoeren om te testen en ervaren hoe goed ze zijn voorbereid op noodsituaties en waar de uitdagingen en gevaren liggen. Dit soort oefeningen hebben al eerder hun toegevoegde waarde bewezen.

Afsluiting
We sloten af met een lunch waar iedereen hun buitendijkse uitdagingen en de gepresenteerde mogelijke oplossingen nog verder bespraken. Hoewel niet alle vragen beantwoord konden worden, benadrukte de bijeenkomst de voortdurende behoefte aan onderzoek naar nieuwe noodoplossingen en de versterking van bestaande maatregelen. Iedereen werd dan ook uitgenodigd om nieuwe onderzoeksvragen uit de praktijk op te halen en aan te dragen zodat we wetenschap en praktijk dichter bij elkaar kunnen brengen.

Het was een geslaagde ochtend vol inspiratie en actieve kennisuitwisseling. We hopen de aanwezige partners binnenkort weer terug te zien voor een nieuw onderzoeksproject of wellicht een oefening!

Dank aan Gemeente Rotterdam, Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, Rijkswaterstaat, Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond, Gemeente Voorne aan Zee, Dordrecht, Den Haag, Hoeksche Waard en Vlaardingen!

---

VPdelta

VPdelta koppelt technische innovatie aan onderzoek, onderwijs en vakinhoudelijke ontwikkeling. Onze voorzieningen, van proeftuin tot masterclass, vormen een stimulerende leeromgeving voor wetenschappers, studenten en professionals uit relevante sectoren. Samenwerken? Lees hier meer.

DPRD Platform Buitendijks

Het DPRD Platform Buitendijks is in 2017 opgericht en komt elk kwartaal samen onder voorzitterschap van de Gemeente Rotterdam.

Deelnemende partijen zijn (in 2023):

• Gemeente Rotterdam (voorzitter)
• RWS West-Nederland Zuid
• Waterschap Hollandse Delta
• Hoogheemraadschap Schieland en de Krimpenerwaard
• Hoogheemraadschap van Delfland
• Havenbedrijf Rotterdam N.V.
• Gemeente Dordrecht
• Gemeente Hoekse Waard
• Gemeente Voorne aan Zee
• Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
• Provincie Zuid-Holland
• Veiligheidsregio Rotterdam Rijnmond

Het doel van het DPRD Platform Buitendijks (en de kwartaalbijeenkomsten) is:

• Kennis over buitendijks gebied te vergroten, verbinden en delen;
• Elkaar te helpen bij de buitendijkse acties op de strategische adaptatie agenda buitendijks;
• Netwerk vergroten en in stand houden;
• De voortgang buitendijkse acties uitvoeringsagenda van de Voorkeursstrategie DPRD aanjagen;
• De strategische adaptatie agenda buitendijks uitvoeren.